Zou meer transparantie in de rechtspraak helpen? In een interessant artikel gaan Dennis Broeders en Henk Griffioen van de WRR daar op in.
"Een groot manco in de interactie tussen ‘mondige burgers’ enerzijds en
de rechterlijke macht anderzijds is namelijk dat het rechterlijk systeem
traditioneel een aantal beletselen opwerpt voor een echte wederzijdse
discussie. Dit zijn punten waarop de rechter niet verder bevraagd kan
worden. Bekend is het ‘geheim van de raadkamer’, het feit dat wij niet
mogen weten hoe een (consensus)beslissing tot stand is gekomen, maar ook
de algehele terughoudendheid van rechters om commentaar te geven op
zaken."
"Bedoeld om dit bijzondere instituut in de luwte te houden, maar
van die luwte lijkt bij spraakmakende zaken weinig meer over. Het moeten
gissen naar de motivaties van rechters levert in die context soms
eerder het tegenovergestelde effect op."
Hier het artikel op Sociale Vraagstukken.
Maar worden hier niet soorten burgerstijlen door elkaar gehaald? Wederzijdse discussie is hard nodig en openheid ook. Maar ook de WRR veronderstelt dat de goede kanten van de onafhankelijke rechtspraak algemeen bekend zijn. Er is ook een groep die geen vertrouwen heeft in discussie, maar gewoon rechters in dienst van de overheid wil aannemen en ontslaan. Die waarde van onafhankelijke rechtspraak staat lang niet voor iedereen als een paal bovenwater. Als je dit soort principes niet deelt, is wederzijdse discussie lastig.
Onafhankelijk opereren is leuk als je het zelf kunt doen, maar je moet
accepteren dat anderen ook onafhankelijk van jouw eigen mening kunnen
opereren. Soms ten laste van jouw mening, maar ten gunste van de
samenleving! Dat moet je niet vertellen, dat moeten mensen opnieuw ervaren. Daarom is transparantie zeker nodig, maar niet afdoende. In het artikel wordt wat badinerend gedaan over open dagen en ‘Meet the Judge’-bijeenkomsten. Terecht wordt gesteld dat Open dagen helpen niet als verontwaardigde burgers – politici voorop –
opheldering vragen over de (‘veel te!’) lage straffen die rechters onder
het snelrecht uitdeelden aan relschoppers in de voorbije
oudejaarsnacht.
Mijn idee: transparantie helpt ook niet. De waarde van de rechtspraak moet ervaren worden in de buurt.
Hier de verkenning van de WRR
